Άρθρο - "Πρωταθλητισμός" - Μια παρεξηγημένη έννοια

Άρθρο του Γιώργου Μαυρωτά απο το: protagon.gr

Δεν μπορεί, κάποιους γνωστούς θα έχετε γύρω σας (ή ακόμα κι εσείς οι ίδιοι) που πηγαίνουν τα παιδιά τους να κάνουν κάποιο άθλημα. Είτε ατομικό, είτε ομαδικό. Στο μυαλό τους έχουν, ή μάλλον έχουμε γιατί είμαι μεταξύ αυτών, καταρχήν να κάνουν τα παιδιά μας αθλητισμό. Σχολικός αθλητισμός ουσιαστικά δεν υφίσταται, οπότε το κενό αυτό έρχονται να το καλύψουν τα σωματεία. Στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μας μπορεί κάποιοι να ονειρευόμαστε διακρίσεις για το παιδί μας. Από την άλλη κάποιοι μπορεί να λένε «Εγώ δεν θα αφήσω τα παιδιά μου να κάνουν πρωταθλητισμό» ή «Καλός ο αθλητισμός, αλλά όχι ο πρωταθλητισμός». Πώς όμως διαχωρίζονται αυτά τα δύο; Καταρχήν αν θέλαμε να ορίσουμε τον πρωταθλητισμό θα λέγαμε ότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά αθλητισμός με αγωνιστικούς στόχους. Αυτός που κάνει απλά αθλητισμό έχει σκοπό να βελτιωθεί ο ίδιος (π.χ. να μάθει να κολυμπάει, να φτιάξει ωραίο σώμα, να βελτιώσει τη φυσική του κατάσταση). Αυτός που κάνει πρωταθλητισμό έχει στόχο να βελτιωθεί ο ίδιος έτσι ώστε να ανταγωνιστεί άλλους και να διακριθεί. Ένας υποψήφιος για ολυμπιακό μετάλλιο κάνει πρωταθλητισμό. Όμως κι ένας πιτσιρικάς που έχει βάλει στόχο την κατάκτηση μεταλλίου στο παιδικό ή στο περιφερειακό πρωτάθλημα κάνει επίσης πρωταθλητισμό. Σε διαφορετική κλίμακα αλλά οι βασικές αρχές είναι οι ίδιες.

Πώς γίνεται αυτή η μετάβαση από τον αθλητισμό στον πρωταθλητισμό; Όχι πάντως κατά δήλωση από τη μια στιγμή στην άλλη. Γίνεται σταδιακά και υπό προϋποθέσεις. Για τα παιδιά που ξεχωρίζουν μετά τα πρώτα στάδια, αρχίζει από τους προπονητές μια ολοένα και πιο συστηματική προπόνηση. Στα παιδιά αυτό αρέσει γιατί όταν είναι καλοί σε κάτι αυτό το κάτι αυτόματα τους ελκύει, έχουν κίνητρο να το κάνουν. Το ίδιο ισχύει και για τους γονείς. Μέχρι εδώ ουδέν μεμπτόν. Το μεμπτόν κατά τη γνώμη μου αρχίζει όταν οι προπονητές ( καμιά φορά και οι γονείς) αρχίζουν να θεωρούν ότι οι νεαροί αθλητές είναι μόνο αθλητές. Όταν δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις άλλες δραστηριότητες των παιδιών που είναι και πιο σημαντικές (σχολείο, ξένες γλώσσες κλπ). Επίσης η πρώιμη, υπερβολική πίεση για επιτυχίες σε παιδιά, έχει ως αποτέλεσμα να τα «καίει» και σωματικά αλλά και συναισθηματικά.

Η διαχείριση λοιπόν της κατάστασης αυτής και η εύρεση της ισορροπίας είναι το κλειδί για να απολαύσουν τα παιδιά τις ευεργετικές επιδράσεις του αθλητισμού και του πρωταθλητισμού. Μεταξύ των πολλών αυτών ευεργετημάτων θα ξεχώριζα τις εξής:
• Για τα σημερινά παιδιά που στον ελεύθερο (;) χρόνο τους δεν μπορούν πλέον να παίξουν μπάλα ή κυνηγητό στη γειτονιά, αλλά μόνο να παίξουν στο computer και στο playstation, ο αθλητισμός είναι το καλύτερο αντίδοτο στην αρρώστια της εποχής, την παιδική παχυσαρκία.
• Ίσως πουθενά αλλού ένα παιδί δεν μαθαίνει καλύτερα το «Τα αγαθά κόποις κτώνται». Μπορεί να ξεγελάσει τον μπαμπά ή τη μαμά ή το δάσκαλο στο σχολείο, αλλά όχι την μεζούρα και το χρονόμετρο που δεν λένε ποτέ ψέματα. Η επιτυχία δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα γνωριμίας, «μαγκιάς», διορισμού ή κληρονομιάς (όπως συμβαίνει πολλές φορές στην κοινωνία μας), αλλά μόνο ιδρώτα.
• Το παιδί μαθαίνει ότι και η ήττα και η αποτυχία είναι μέσα στο παιχνίδι. Αυτό που δεν είναι στο παιχνίδι είναι η παραίτηση.
• Η διαχείριση του άγχους είναι ένα άλλο σημαντικό μάθημα. Πριν τους αγώνες ή κατά τη διάρκεια τους, το άγχος είναι πάντα παρόν και σιγά-σιγά το παιδί μαθαίνει να το διαχειρίζεται.
• Μαθαίνει στην αυτοπειθαρχία που είναι προίκα για όλη του τη ζωή
• Όταν πρέπει να χωρέσει αρκετά πράγματα στο χρόνο του ήδη από την μικρή ηλικία, το παιδί μαθαίνει να μην αφήνει το χρόνο του να πηγαίνει χαμένος. Κάθε ώρα τηλεόρασης που υποκαθιστά ο αθλητισμός είναι χρυσάφι.
• Αν επικεντρωνόμασταν στα ομαδικά αθλήματα θα κατέγραφα κι άλλες ευεργετικές επιδράσεις (π.χ. η έννοια της κοινής επιτυχίας, το «εγώ» που υποτάσσεται στο «εμείς», η αλληλεγγύη κ.ά. ) αλλά αυτό θέλει ένα ολόκληρο άρθρο μόνο του.

Ο πρωταθλητισμός λοιπόν είναι μια παρεξηγημένη έννοια. Κάνω πρωταθλητισμό δεν σημαίνει βγαίνω πρώτος, αλλά δίνω τον καλύτερο εαυτό μου για να βγω πρώτος. Πρωταθλητισμός δεν σημαίνει « νίκη με κάθε τίμημα» και δεν σημαίνει σώνει και καλά «αποκλειστική απασχόληση», όπως πιθανώς πιστεύουν πολλοί. Μην φοβόσαστε λοιπόν όταν ακούτε τη λέξη «πρωταθλητισμός». Μην αφήνετε τα λίγα αρνητικά να υπερκαλύπτουν τα πολλά θετικά. Απλώς, μπροστά στη λέξη να βάζετε πάντα το επίθετο «ισορροπημένος».

Η ζωή είναι γλιστερός δρόμος. Ο άκριτος πρωταθλητισμός είναι σαν ένα γρήγορο, ελαφρύ αυτοκίνητο, χωρίς καλά φρένα που ταξιδεύει σ’ αυτόν. Πάει γρήγορα, αλλά όχι με ασφάλεια. Αντίθετα, ο ισορροπημένος πρωταθλητισμός είναι σαν ένα στιβαρό αυτοκίνητο με ABS, γεμάτο αερόσακους. Μπορεί να μην κόβει συχνά πρώτο το νήμα, αλλά πάντα τερματίζει. Τι θα προτιμούσατε εσείς για το παιδί σας;